گاهی اوقات به راحتی می توان متوجه شد که چه زمانی به نظر می رسد بچه ها نسبت به خودشان احساس خوبی دارند – و چه زمانی اینطور نیست. ما اغلب این ایده احساس خوب در مورد خود را به عنوان “عزت نفس” توصیف می کنیم.
کودکان دارای عزت نفس:
- 1. پذیرش من: کودکان دارای عزت نفس هستند و باید احساسات و دیدگاه‌های آنها قابل احترام باشد. این اعتقاد به آنها اعتماد به نفس می دهد که ارزشمند و منحصر به فرد هستند.
- 2. تشویق و تحسین: تشویق و تحسین برای دستاوردها و تلاش‌هایشان، حس عزت نفس آنها را بالا می‌برد و اعتقاد به خودشان را تقویت می‌کند. توجه به کارها و تلاش‌هایشان، حس ارزشمندیشان را تقویت می‌کند.
- 3. آموزش مهارت‌های اجتماعی: آموزش مهارت‌های اجتماعی و حل مسائل، به کودکان کمک می‌کند تا خود را بهتر در جامعه احساس کنند و در مواقع دشوار، اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند.
- 4. قبول واقعیت‌ها: برقراری ارتباط با کودکان و قبول واقعیت‌ها – حتی زمانی که مواجه به خطاهایی هستند – کمک می‌کند تا احساسات و اعتقاداتشان به تقویت عزت نفس کمک کند.
- 5. رشد از طریق خطا: آموزش به کودکان که اشتباهات قسمتی از رشد است و از آنها برای بهبود استفاده کنند، به خودآگاهی و احترام به خودشان کمک می‌کند.
- 6. حفظ محیط حمایتی: فراهم کردن محیطی محافظت‌کننده و حمایتی که به کودکان امکان می‌دهد احساس کنند که بی‌خطر و محبوب هستند، به خودباوری و عزت نفسشان کمک می‌کند.
همچنین بخوانید: چگونه رسانه های اجتماعی بر عزت نفس نوجوانان و چگونه از کودک خود محافظت کنید
کودکان با عزت نفس پایین:
احساس اینکه به خودشان سخت می‌گیرند و از خودشان انتقاد دارند ممکن است به وجود آوردن چند ویژگی روحی که شامل موارد زیر می‌شود:
- 1. بهبودپذیری: این می‌تواند نشانه از تلاش برای بهبود و پیشرفت باشد، اما گاهی ممکن است بیش از حد خود را مورد انتقاد قرار دهند.
- 2. مقایسه با دیگران: این احساس اغلب از مقایسه خود با دیگران نشأت می‌گیرد. این مقایسه ممکن است باعث کمبود اعتماد به نفس شود.
- 3. ترس از شکست: این ترس ممکن است آنها را از گام‌های بزرگ‌تر و خطرناک‌تر دور نگه دارد. آنها احساس می‌کنند که نمی‌توانند موفق باشند و از دست دادن اعتماد به نفسی دارند.
- 4. خودانتقاد برای ارتکاب اشتباهات: زمانی که اشتباه می‌کنند، خودشان را سخت می‌گیرند و این باعث می‌شود احساس کنند که نمی‌توانند کارها را به خوبی انجام دهند.
برای افرادی که به این موارد برخورد می‌کنند، ممکن است ارتباط برقرار کردن با روان‌شناس یا کارشناسان توسعه شخصی، تحت مشاوره یا همکاری برای بهبود روحیه و اعتماد به نفس آنها مفید باشد.
همچنین بخوانید: روش کاربردی ایجاد اعتماد به نفسِ کودک خیلی حساس
چرا عزت نفس مهم است
همچنین بخوانید:
کودکان با عزت نفس قوی می‌توانند بهترین نسخه از خود را به جلو بیاورند و در برابر چالش‌ها و مواجهات زندگی با تصمیم و انگیزه بیشتری عمل کنند. به عنوان والد یا مراقب، می‌توانید کمک کنید تا عزت نفس کودکان تقویت شود و به افرادی با عزت نفس مطلوب تبدیل شوند. برای این کار می‌توانید این موارد را در نظر بگیرید:
- 1. تشویق به تلاش: به کودکان تشویق و تجلیل برای تلاش‌ها و کوشش‌هایشان بدون توجه به نتیجه اهمیت دهید. حتی اگر موفقیتی فوری نداشته باشند، ترتیب این انگیزه برای تلاش مجدد را به آنها می‌آموزد.
- 2. پذیرش اشتباه: به کودکان بیاموزید که اشتباه کردن قسمت طبیعی از فرآیند یادگیری و رشد است. آنها باید بدانند که اشتباه کردن هیچ تأثیری بر عزت نفسشان ندارد.
- 3. تقویت نقاط قوت: کمک کنید تا کودکان نقاط قوت و استعدادهای خود را شناسایی کنند و در این زمینه‌ها تقویت کنند. این کمک می‌کند تا عزت نفس آنها افزایش یابد.
- 4. ارتباط مثبت: ارتباط مثبت با کودکان بسیار مهم است. گاهی احترام و تأیید از طریق کلمات و عمل‌ها می‌تواند عزت نفس کودکان را تقویت کند.
- 5. تعامل و حمایت: به کودکان فرصت بدهید تا در تصمیم‌گیری‌ها و مواجهات مشارکت کنند. حمایت و تعامل شما به آنها اعتماد به نفس بیشتری می‌دهد.
- 6. سرگرمی و سرزندگی: ایجاد موقعیت‌هایی برای سرگرمی و لذت بردن می‌تواند به تقویت عزت نفس کودکان کمک کند. این کار باعث می‌شود که کودکان از زندگی لذت ببرند و به خود اعتماد داشته باشند.
- 7. آموزش مهارت‌ها: به کودکان مهارت‌های مورد نیاز برای مواجهه با چالش‌ها و مسائل زندگی را آموزش دهید. این کمک می‌کند تا اعتماد به نفسشان تقویت شود.
- 8. اهمیت تصمیم‌گیری: به کودکان فرصت دهید تا تصمیم‌های خود را بگیرند و از تصمیم‌گیری‌های مستقل پشتیبانی کنید. این به آنها اعتماد به نفس می‌دهد.
با این روش‌ها، می‌توانید کودکان را تشویق کنید تا عزت نفس قوی‌تری داشته باشند و با انگیزه و اعتماد به نفس بیشتری به زندگی بپردازند.
همچنین بخوانید: چگونه به کودکی که برای انجام هر کاری بی انگیزه است، انگیزه دهیم؟
چگونه عزت نفس رشد می کند
عزت نفس در کودکان از دوران کودکی آغاز می‌شود و در طول زمان به آرامی توسعه می‌یابد. این احساس مثبت معمولاً از نیازهای اساسی کودکان، از جمله احساس امنیت، دوستی و پذیرش، نشأت می‌گیرد. والدین و مراقبین با ارائه توجه مثبت، محبت و تأیید، به ایجاد و تقویت عزت نفس کودکان کمک می‌کنند.
هنگامی که نوزادان به کودکان نوپا و خردسال تبدیل می‌شوند و مهارت‌های جدیدی را یاد می‌گیرند و به تنهایی کارها را انجام می‌دهند، احساس خوبی نسبت به خود دارند. این اتفاقات، زمینه مناسبی برای رشد و تقویت عزت نفس کودکان فراهم می‌کند.
هر زمان که کودکان چیزهای جدید را امتحان می‌کنند، چیزهایی یاد می‌گیرند یا به دستاوردهای خود افتخار می‌کنند، فرصتی برای تقویت عزت نفس به وجود می‌آید. برخی از وقایعی که می‌توانند زمینه‌های رشد عزت نفس در کودکان باشند عبارتند از:
- پیشرفت به سمت یک هدف
- یادگیری مطالب مدرسه‌ای
- پیدا کردن دوستان و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی
- آموختن مهارت‌های متنوع از جمله موسیقی، ورزش، هنر، آشپزی و مهارت‌های فنی
- تمرین و تقویت فعالیت‌های مورد علاقه
- اظهار مهربانی و کمک به دیگران
- تحسین و تشویق برای رفتارهای مثبت
- تلاش برای اهداف سخت
- انجام کارهایی که در آنها مهارت دارند و لذت می‌برند
- احساس ادراک و پذیرش از طرف دیگران
- دریافت جوایز یا نمرات خوب
هنگامی که کودکان از عزت نفس برخوردارند، احساس اعتماد به نفس، توانایی و پذیرش مطلوبیت دارند. این احساسات مثبت آنها را برای مواجهه با چالش‌های زندگی و پیشرفت آینده آماده می‌سازد.
چگونه والدین می توانند عزت نفس ایجاد کنند
هر کودک دارای ویژگی‌ها و نیازهای خودش است و عزت نفس می‌تواند در هر کودکی به شکل متفاوتی تجربه شود. والدین می‌توانند با انجام برخی اقدامات و ارتباط صحیح با فرزندان، به بهبود عزت نفس آنها کمک کنند. در این مسیر، چند نکته مهم وجود دارد:
- 1. یادگیری مهارت‌ها: والدین می‌توانند به فرزندان خود کمک کنند تا مهارت‌های جدیدی را یاد بگیرند. این مهارت‌ها می‌توانند در هر سنی متفاوت باشند، از یادگیری مهارت‌های ریاضی و خواندن تا مهارت‌های اجتماعی. این فرصت‌ها به کودکان احساس تسلط و موفقیت می‌دهند.
- 2. تشویق به تلاش: وقتی کودکان چیزی جدید یاد می‌گیرند یا یک چالش را پشت سر می‌گذارند، والدین باید تلاش آنها را تحسین کنند. حتی اگر کودک اشتباه کند، تلاش کردن و اجرای کار به موقعیت‌های یادگیری اعتماد به نفس کودکان کمک می‌کند.
- 3. تمجید معقول: تمجید از کودکان به عنوان یک راه برای نشان دادن افتخار و تحسین والدین نسبت به انجام‌های آنها مفید است. اما باید تمجید را به شکل معقول و بدون فشار اضافی انجام داد. به کودکان فرصت دهید تصمیم‌های خود را بگیرند و از پیشرفت‌های خود لذت ببرند.
- 4. ایجاد محیط پذیرش: مهم است که کودکان احساس پذیرفته شدن و ارتباط مثبت با والدین داشته باشند. والدین می‌توانند به کودکان اطمینان دهند که عشق و پشتیبانی آنها را دارند و همیشه به جایگاه آنها ارزش می‌دهند.
- 5. تعامل با معلمان و مشاوران: مشاوران مدرسه و معلمان نیز می‌توانند در تقویت عزت نفس کودکان نقش مهمی ایفا کنند. والدین می‌توانند با آنها همکاری کنند تا مسائل مربوط به عزت نفس کودکان را مدیریت کنند.
به عنوان والدین، توجه به نیازها و ویژگی‌های فرزندانتان و ارتباط مثبت با آنها می‌تواند به بهبود عزت نفس آنها کمک کند.
فرزندتان را تحسین کنید، اما این کار را عاقلانه انجام دهید. البته خوب است از بچه ها تعریف کنیم. تمجید شما راهی برای نشان دادن افتخار شماست. اما برخی از راه‌های تمجید از بچه‌ها در واقع می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد.
همچنین بخوانید: بازگشت به بایدها و نبایدهای مدرسه
بهتر است نحوه انجام صحیح آن را به این صورت بازنویسی کنید:
- 1. تعریف‌ها را متناسب با وضعیت کودکان تغییر دهید: توصیه می‌شود که تعریف‌ها و ستایش‌ها به نحوی باشند که به کودکان احساس نسبت به تلاش و پیشرفت خود کنند. به جای تعریف‌های افتراقی که احساس نمی‌شود به دست آمده باشد، توصیه می‌شود بگویید: “تو تلاشت را برای بازی کردن خوب انجام دادی و من از تو مفتخرم که تسلیم نشدی.”
- 2. تأکید بیشتر بر تلاش و پیشرفت کنید: به جای تمرکز فقط بر روی نتایج یا ویژگی‌های ثابت، به تلاش و پیشرفت کودکان توجه کنید. مثلاً می‌توانید بگویید: “تو در تست‌های املای خود پیشرفت کردی” یا “تو واقعاً به تمرین پیانو افتخار می‌کنی و من از تلاشت تعجب می‌کنم.”
- 3. الگوی خوبی باشید: با انجام کارهای روزمره با شادی و بدون شکایت، به کودکان الگوی خوبی ارائه دهید. این کار باعث می‌شود که آنها همین رفتار را الگوبرداری کنند و بیاموزند که برای انجام وظایف تلاش کنند. (مقاله چطور احترام گذاشتن به والدین را به کودکان آموزش دهیم؟ را بخوانید)
- 4. انتقاد تند را جلوگیری کنید: توصیه می‌شود از انتقادهای تند و منفی پرهیز کنید و به جای آن، به کودکان با صبر و توجه نشان دهید که چگونه کارها را بهتر انجام دهند.
- 5. تمرکز بر نقاط قوت: به کودکان اجازه دهید تا نقاط قوت خود را تشخیص داده و رشد دهند. اگر میخواهید به کودکان کمک کنید تا اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند، بیشتر بر نقاط قوت آنها تمرکز کنید.
- 6. به کودکان اجازه دهید کمک کنند: ایجاد عزت نفس از طریق کمک به دیگران نیز ممکن است. به کودکان فرصت دهید تا در امور خانگی یا پروژه‌های خدماتی در مدرسه شرکت کنند و از تجربیات مثبتی که از این کمک‌ها به دست می‌آورند، بهره‌برندارند.
همچنین بخوانید:
شاید برای شما هم مفید باشد
