افسردگی یک بیماری رایج در سلامت روان است که باعث میشود فرد برای مدتی طولانی در حالت غمگین یا تحریکپذیر باشد. طبیعی است که کودکان هنگام اتفاقات بد احساس ناراحتی کنند، اما کودک مبتلا به افسردگی اگر اوضاع تغییر کند، احساس بهتری نخواهد داشت. کودکان و نوجوانان افسرده معمولاً در لذت بردن از چیزهایی که قبلاً دوست داشتند مشکل دارند و انرژی کمی دارند. آنها ممکن است به خودکشی فکر کنند یا اقدام به خودکشی کنند.
افسردگی معمولا در سال های نوجوانی شروع می شود، اما کودکان کوچکتر نیز ممکن است تشخیص داده شوند. دختران دو برابر پسران تشخیص داده می شوند.(تست رایگان افسردگی )
افسردگی می تواند اشکال مختلفی داشته باشد. اختلالات زیر همه اشکالی هستند که متخصصان آن را “افسردگی تک قطبی” می نامند. اصطلاح «تک قطبی» برای تمایز آنها از افسردگی دوقطبی استفاده میشود، که شامل ترکیبی از پایینترین و بلندترین حالتها – دورههای افسردگی متناوب است و متفاوت از سایر اشکال افسردگی درمان میشود.
اختلال افسردگی اساسی
این نوع افسردگی که در اینجا توصیف شده، به عنوان “اختلال افسردگی تک قطبی” نیز شناخته میشود. افسردگی تک قطبی یکی از شکلهای اختلال افسردگی است که ممکن است در کودکان و نوجوانان رخ دهد. این وضعیت معمولاً با تغییرات نسبت به حالت عادی افراد در بخشهایی از زندگی خود شروع میشود.
شاید بخواهید با متخصصان سلامت روانی یا پزشک اطفال مشورت کنید تا به تشخیص صحیح برسید و برنامه درمانی مناسبی برای کودک یا نوجوان خود را تعیین کنید. درمان افسردگی تک قطبی ممکن است شامل مشاوره روانی، تراپی رفتاری-شناختی، یا در برخی موارد داروها باشد، اما این تصمیم باید توسط حرفهای متخصص گرفته شود.
به عنوان والدین یا مراقبان، حمایت و مشاوره مناسب به کودک یا نوجوان شما میتواند به بهبود وضعیت او کمک کند و از جلوگیری از عود افسردگی جلوگیری شود.
اختلال افسردگی مداوم (دیستیمیا)
این نوع افسردگی که در اینجا توصیف شده، به عنوان “اختلال افسردگی مداوم” شناخته میشود. این نوع افسردگی ممکن است با تغییرات خفیفتر در خلق و خو و علائم افسردگی نسبت به افسردگی اساسی همراه باشد. افسردگی مداوم معمولاً به مدت حداقل یک سال یا بیشتر ادامه دارد و علائم در طول این مدت بروز میکنند.
از آنجایی که این اختلال میتواند به مدت سالها ادامه داشته باشد، به نظر میرسد که ممکن است به عنوان بخشی از شخصیت کودک یا نوجوان در نظر گرفته شود. اما درمان میتواند تفاوت مهمی در بهبود وضعیت ایجاد کند. بهتر است با یک حرفهای متخصص در حوزه سلامت روانی مشورت کنید تا بتوانید برنامه درمانی مناسبی برای کودک یا نوجوان خود تعیین کنید. از اینجا به بعد نیز حمایت و مشاوره مستمر از اهمیت بالایی برخوردار است تا از عود افسردگی جلوگیری شود.
اختلال در خلق و خوی مخرب (DMDD)
DMDD (اختلال خلق و خوی افسرده و تحریکپذیر کودکان) یک تشخیص نسبتا جدید در حوزه سلامت روانی کودکان و نوجوانان است. این اختلال به کودکانی داده میشود که علائمی از عصبانیت مکرر و انفجاری در واکنش به مواقعی دارند که به نظر مهم نمیرسند. آنها معمولاً به شدت تحریکپذیر هستند و تحمل ناامیدی پایینی دارند.
DMDD به ویژه قبل از سن 10 سالگی کودکان داده میشود و علائم آن معمولاً قبل از این سن ظاهر میشوند. این اختلال تشخیص داده نمیشود اگر کودک کمتر از سن 6 سالگی با کج خلقی شدید بروز کند، زیرا در این سنین کج خلقی به عنوان یک واکنش طبیعی به نظر میرسد.
برای تشخیص DMDD، کودک باید به طور متوسط سه بار یا بیشتر در هفته دچار کج خلقی شدید باشد و این رفتارها باید در مواقع مختلف، از جمله خانه، مدرسه و دیگر مکانها نشان داده شود. این افراد ممکن است کمتر توانایی تمرکز داشته باشند و علاوه بر آن، از مهارتهای خودتنظیمی کمتری برخوردار باشند. این اختلال از ODD (اختلال نافرمانی مقابلهای) متمایز میشود.
اگر مبتلا به این اختلال هستید یا کودکی با این علائم دارید، بهتر است با یک متخصص در حوزه سلامت روانی کودکان مشورت کنید تا به تشخیص صحیح برسید و برنامه درمانی مناسبی انتخاب کنید.
اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD)
اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) وضعیتی است که برخی زنان و دختران را در هفته قبل از قاعدگی تحت تأثیر قرار میدهد، زمانی که سطوح هورمونها در بدن افزایش مییابد. علائم PMDD شبیه به علائم عادی قبل از قاعدگی (PMS) هستند، اما به شدتتر هستند و ممکن است تأثیرات جدی بر زندگی روزمره داشته باشند. در واقع، PMDD به قدری شدید است که ممکن است برای زنان و دختران آزاردهنده باشد.
دختران مبتلا به PMDD ممکن است احساس افسردگی، اضطراب یا عصبانیت کنند. آنها ممکن است بدون دلیل و یا به دلیل موارد کوچک گریه کنند. همچنین ممکن است در تمرکز و ادامه کار مشکل داشته باشند. آنها ممکن است احساس ناامیدی کنند و نگران باشند که همه از آنها عصبانی یا ناراضی باشند. همچنین، علائم فیزیکی از جمله گرفتگی عضلات، سردرد، درد در بدن و حساسیت در سینهها نیز شایع هستند.
علائم معمولاً در فاصله 5 تا 8 روز قبل از قاعدگی شروع میشوند، اما ممکن است زودتر آغاز شوند و با شروع دوره قاعدگی از بین بروند. شروع PMDD میتواند هر زمانی پس از بلوغ اتفاق بیفتد. اگر فکر میکنید که شما یا کسی دیگر مبتلا به PMDD هستید، بهتر است با یک متخصص در حوزه سلامت زنان مشورت کنید تا به تأثیرگذارترین روشهای مدیریت و درمان را برای شما تعیین کند.
اختلال عاطفی فصلی (SAD)
اختلال عاطفی فصلی (SAD) نوعی افسردگی است که با تغییرات فصلی در طول سال ظاهر میشود و به طور معمول در ماههای خاصی از سال رخ میدهد. نام فنی آن “اختلال افسردگی اساسی با الگوی فصلی” است.
اکثر افراد مبتلا به SAD در پاییز و زمستان افسرده میشوند. این مسئله احتمالاً به دلیل کمبود نور خورشید در فصل سرما و تأثیر آن بر مواد شیمیایی مغز است که بر خلق و خو و سطح انرژی تأثیر میگذارد. با این حال، برخی از افراد ممکن است دورههای افسردگی خود را در تابستان تجربه کنند.
برای تشخیص علائم SAD، اهمیت دارد که این علائم بهطور معمول به صورت دورهای در طول سال ظاهر شوند و نمیتوانند به عوامل مانند رویدادهای خانگی یا مدرسه در زمستان مرتبط باشند. اگر شما یا کسی دیگر علائمی مشابه SAD در ماههای خاصی از سال تجربه میکنید، بهتر است با یک متخصص در حوزه سلامت روان مشورت کنید تا به شما در مدیریت و درمان این وضعیت کمک کند.
علائم افسردگی چیست؟
علائم افسردگی در کودکان میتواند به صورت متنوعی ظاهر شوند و شامل موارد زیر باشد:
- 1. احساس ناامیدی: کودک احساس ناامیدی و بیاشتیاقی میکند. او ممکن است به زندگی و کارهای روزمره علاقهای نداشته باشد.
- 2. تغییر در انرژی: افراد افسرده معمولاً از انرژی کمی رنج میبرند و به نظر میآیند تنبل هستند.
- 3. مشکل در تمرکز و تصمیمگیری: افسردگی ممکن است تمرکز کودک را تحت تأثیر قرار دهد و تصمیمگیریهای روزمره را دشوار کند.
- 4. مشکلات در مدرسه: کودک ممکن است در مدرسه مشکلاتی داشته باشد، شامل عدم علاقه به تحصیل، تقلا در انجام وظایف مدرسه، و اختلال در تعامل با همکلاسیها.
- 5. عدم اعتماد به نفس: کودک ممکن است از خود ناراضی باشد، احساسات منفی درباره خود داشته باشد، و اعتماد به نفس پایینی داشته باشد.
- 6. مشکل در برقراری ارتباط: افسردگی ممکن است باعث شود کودک مشکلاتی در برقراری ارتباط با دوستان و همسالان داشته باشد.
- 7. تغییرات در خوراکی: برخی از کودکان افسرده خوراکی خود را تغییر میدهند و ممکن است خیلی کم یا زیاد بخورند.
- 8. تغییرات در وزن: افسردگی میتواند به تغییرات وزنی منجر شود، از جمله افزایش وزن یا کاهش وزن زیاد.
- 9. خستگی مداوم: کودک ممکن است به طور مداوم خسته و کوفته باشد و از احساس انرژی ویژهای محروم باشد.
- 10. مشکلات خواب: تغییرات در الگوی خواب معمولاً در افراد افسرده دیده میشود. آنها ممکن است به مشکلات خواب مثل خواب زیاد یا کمبود خواب دچار شوند.
- 11. اندیشههای مرتبط با خودکشی: در موارد جدیتر افسردگی، کودک ممکن است به اندیشههای خودکشی دچار شود. این امر نیاز به توجه و حمایت فوری دارد.
برای افراد والدین و مراقبان، توجه به این علائم و بهرهگیری از حمایت و مشاوره حرفهای در صورت نیاز میتواند به بهبود وضعیت روانی کودک کمک کند. اگر اندیشههای خودکشی دیده میشوند، باید بلافاصله به یک متخصص در حوزه سلامت روان مراجعه کنید.
افسردگی چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص افسردگی در کودکان و نوجوانان اغلب توسط یک متخصص روانشناسی یا روانپزشک انجام میشود. برای تشخیص، متخصص معمولاً به صورت مصاحبه با کودک و ارتباط با اعضای خانواده و سایر بزرگسالانی که در زندگی کودک نقش دارند، اطلاعات جمعآوری میکند.
این مصاحبهها به منظور تجزیه و تحلیل علائم، مدت زمان و شدت افسردگی کودک صورت میگیرد.
پزشک همچنین ممکن است علائم کودک را از اختلالات روانپزشکی دیگر، مشکلات رفتاری، سوء مصرف مواد یا مشکلات پزشکی مختلف تمیز کند تا تشخیص صحیح را اعلام کند.
اهمیت تشخیص دقیق افسردگی در کودکان و نوجوانان به علت ویژگیهای خاص آنان و تاثیر آن بر رشد و توسعه آیندهشان بسیار مهم است. پس از تشخیص، متخصص میتواند برنامههای درمانی مناسبی را برای کودک تعیین کرده و از توانایی او در مقابله با افسردگی حمایت کند.
برای اطمینان از اینکه علائم کودک ناشی از افسردگی هستند و نه علت دیگری مثل سوء مصرف مواد یا مشکلات پزشکی، تشخیص توسط یک متخصص در زمینه روانپزشکی و پزشکی بسیار اهمیت دارد. این تشخیص دقیق میتواند موجب ارائه درمانهای مناسب و موثرتر شود.
افسردگی چگونه درمان می شود؟
درمان افسردگی در کودکان و نوجوانان معمولاً از دو رویکرد اصلی تشکیل شده است:
1. درمان شناختی-رفتاری (CBT): این نوع درمان به کودکان آموزش میدهد که چگونه افکار، احساسات، و رفتارهای خود را شناخته و کنترل کنند. CBT به کمک متخصصان به کودکان کمک میکند تا با مشکلات و نگرانیهای خود به شکل سازندهتری برخورد کنند. این روش شامل تعامل فعال کودک با متخصص است و اغلب در جلسات گفتوگو و تمرینهای عملی انجام میشود.
2. داروها: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی را برای کودک تجویز کند. انتخاب دارو و مدت زمان مصرف آن توسط پزشک تعیین میشود. داروهای ضد افسردگی اغلب از گروه مهارکننده بازجذب سروتونین (SSRIs)، مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) و یا ضد افسردگیهای سه حلقهای (TCAs) انتخاب میشوند. مصرف داروها در کنار مشاوره و توجه ویژه به تغییرات در وضعیت کودک توسط پزشک و والدین ضروری است.
تحقیقات نشان دادهاند که در برخی موارد نادر، مصرف داروهای ضد افسردگی ممکن است افکار خودکشی را افزایش دهد، به عبارت دیگر افکار خودکشی یا خودآسیبرسانی را افزایش دهد. برای همین دلیل، این داروها برچسبهای هشداری از جانب FDA دارند. با این حال، این اتفاق نادر و شایع نیست و هیچ مدرک مستقیمی وجود ندارد که نشان دهد داروهای ضد افسردگی باعث خودکشی واقعی میشوند. انتخاب درمانی برای هر کودک باید با دقت و به همراه توجه به تغییرات در وضعیت آن کودک توسط یک تیم پزشکی متخصص انجام شود.
خطر ابتلا به سایر اختلالات
کودکان مبتلا به افسردگی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای روانی دیگر هستند. این امور ممکن است به عنوان عوامل مرتبط با افسردگی در کودکان مد نظر قرار گیرند:
- 1. اضطراب: افسردگی و اضطراب اغلب همراه هم هستند. کودکان مبتلا به افسردگی ممکن است اضطرابهای جداگانه مانند اختلال اضطراب عمومی یا اختلال واپسینی تجربه کنند.
- 2. سوء مصرف مواد: برخی از کودکان و نوجوانان به عنوان یک راه برای فرار از احساسات ناخوشایند، سوء مصرف مواد نیز معمول است. این ممکن است به مشکلاتی نظیر اعتیاد منجر شود.
- 3. اختلال هراس (OCD): برخی از کودکان مبتلا به افسردگی همچنین نشانههای اختلال هراسی را تجربه میکنند. این اختلال به شدت روی دستور و کنترل تمرکز دارد.
- 4. اختلال همراهی بیش از یک یا اختلال مزمن: افسردگی میتواند به صورت همزمان با دیگر اختلالات روانی، مانند اختلال دیپرسیون، اختلال دو قطبی، یا اختلالات رفتاری مشترک باشد.
تشخیص و درمان زمانی که افسردگی در کودکان شناخته شود بسیار مهم است. این کمک میکند که بیماریهای روانی دیگر شناخته و در مراحل ابتدایی مدیریت شوند و از تأثیرات طولانیمدت آنها جلوگیری شود.