مسواک زدن و بهداشت دهان و دندان به عنوان یکی از ابعاد سلامت جسمانی کودک موضوعی نیست که بتوان در اهمیت آن شک کرد و هر کودکی باید یاد بگیرد که حداقل دو بار در روز، و ترجیحاً بعد از هر غذا، دندانهایش را مسواک بزند؛ همچنین لازم است که از نخ دندان نیز استفاده کند. ولی برای بعضی از والدین، مجبور کردن کودکانشان به این که هر صبح خودشان دندانهایشان را مسواک بزنند، یک درگیری و جنگ همیشگی است.
اکثر والدین اهمیت مسواک زدن را درک میکنند، ولی از آنجایی که دندانهای شیری کودک دائمی نیستند، گاهی این کار را جدی نمیگیرند. دندانهای شیری اساس رشد دندانهای دائمی هستند و پوسیدگی این دندانها نهتنها درد ایجاد میکنند، بلکه میتواند بهطور بالقوه برای سلامت دهان و دندان کودک نیز خطرناک باشند؛ زیرا میتوانند منجر به عفونت یا افتادن زود هنگام دندان شوند که بعداً محل دندان دائمی را نیز تحت تأثیر قرار میدهد و باعث میشود که دندانهای دائمی کج دربیایند.
برای عادت کردن بچهها به مسواک زدن چه باید کنیم؟
1.عادت مسواک زدن را زود ایجاد کنید:
- همه کودکان دوست دارند هر چه زودتر بزرگ شوند و این کار را از تقلید کردن از رفتارهای پدر و مادر خود شروع میکنند. اگر فرزند شما ببیند که والدینش به طور مرتب دندانهای خود را مسواک میزنند، او نیز مشتاق خواهد شد که چنین کند.
- میتوانید مدتها قبل از اینکه کودک واقعا بتواند دندانش را مسواک بزند، به او مسواک خودش را بدهید. مقداری خمیردندان روی آن بگذارید و به او اجازه دهید که با آن کلنجار رود. کودک در حدود دوسالگی میتواند، حرکات را مانند شما انجام دهد. برای سهولت بیشتر در انجام این کار میتوانید این فرآیند را بهصورت یک بازی درآورید و از او بخواهید مثل یک آینه کارهای شما را تکرار کند. به این ترتیب در یک فضای آرام و همراه با تفریح، فرزند شما به تدریج مسواک زدن را از شما خواهد آموخت.
- با توجه به اهمیت کشیدن نخ دندان، خودتان نیز استفاده از نخ دندان را قبل از مسواک زدن فراموش نکنید؛ همچنین میتوانید برای بچهها از نخ دندانهای معطر استفاده کنید که برای کودکان جالبتر هستند.
2.به کودک بیاموزید که چطور باید مسواک بزند:
- در حالی که کودک شما مهارت پیدا میکند، او را تشویق کنید که طريقه مسواک زدن خود را نیز اصلاح کند. به او بگویید که مسواک مثل ماشین اسباب بازی کوچکی است که باید آن را روی دندانهایش حرکت دهد.
- طبیعی است که فرزند شما در تلاشهای اولیه خود برای مسواک زدن ایرادهایی دارد و این کار را بیعیب و نقص انجام نخواهد داد؛ با این حال بهتر است از ابتدا به دنبال رفع تمام ایرادهای جزئی او نباشید؛ زیرا این کار میتواند برای کودک تنش و استرسی از اینکه مبادا اشتباه کند ایجاد نماید و مثل همه ما، کودکان از چیزی که از آن بترسند دوری میکنند. اجازه دهید تلاشهای اولیه کودک مفرح و آزادانهتر باشد و به مرور زمان، با الگوگیری از شما درست مسواک زدن را یاد بگیرد.
- میتوانید از انواع شعرهای کودکانه که درمورد اهمیت و نحوه مسواک زدن هستند استفاده کنید. ریتم آهنگین این شعرها بیشتر در خاطر کودک باقی میمانند و از این طریق میتواند دستورالعمل شاد و به یاد ماندنی را در اختیار کودک قرار دهد. همچنین، مرور این شعرها در هنگام مسواک زدن، میتواند این کار را به یک سرگرمی برای کودک تبدیل کند.
- به فرزند خود اجازه دهید که بعد از اینکه مسواک زدید، دندانهای شما را وارسی کند و سپس شما نیز دندانهای او را مورد وارسی قرار دهید.
- میتوانید به او یاد دهید که بعد از مسواک زدن، زبان خودش را روی دندانهایش بکشد و حس کند که دندانهایش چقدر نرم و تمیز شدهاند.
3.با استفاده از انگیزش مثبت و تشویقهای کلامی این عادت را در کودک ایجاد کنید. تمام تلاشهای اولیه کودک در مسواک زدن را شدیداً تحسین کنید:
- به کودک اجازه دهید که مسواک و خمیردندان خودش را انتخاب کند. اغلب کودکان خمیردندانهای فانتزی و معطر را دوست دارند. میتوانید برای خرید مسواک کودک، حق انتخابهایی به او بدهید تا بتواند مسواکش را از بین گزینههایی که در اختیار او گذاشتید، انتخاب کند. این که کودک احساس کند عضو فعال و موثری در این فرآیند است به او احساس خوشایندی از کنترل و عاملیت میدهد و انگیزه بیشتری برای مسواک زدن خواهد داشت.
- مسواک زدن را در برنامه شبانه کودک خود قرار دهید. ثبات این برنامه به کودک کمک میکند تا مسواک زدن را بخشی جدا نشدنی از مرحال قبل از خواب بداند و به آن عادت کند. به این ترتیب، قصهای را که شبها برای کودک خود میگویید هم به شکل پاداشی برای مسواک زدن او در میآید.
- قدرت تشویقهای کلامی را دست کم نگیرید! بچهها عاشق این هستند که توجه والدینشان را جلب کنند و از تحسین شدن توسط پدر و مادرشان بسیار لذت میبرند. این خوشرویی و تشویق از سوی والدین، بعد از مسواک زدن، میتواند کودک را به وجد بیاورد و او را برای تکرار آن تشویق کند.
4.از دندانپزشک برای انگیزه دادن به کودک استفاده کنید:
- بسیاری از افراد، حتی در بزرگسالی از مراجعه به دندانپزشک میترسند. برای این که بتوانید از ترس از دندانپزشک پیشگیری کنید و کودک را برانگیزید که به مسواک زدن عادت کند، پیش از اینکه مشکلی به وجود بیاید، ملاقاتی را با یک دندانپزشک ترتیب دهید. عقاید در مورد اینکه سن مناسب برای این کار چقدر است، فرق میکند و از دوازده تا هجده ماهگی و یا هنگامی که کودک دوازده دندان دارد و حتی تا سن دو یا سه سالگی، متفاوت است.
- کودک را برای ملاقات با دندانپزشک، آماده کنید. در مورد این که کودک چه چیزی را در آنجا میبیند و چه کاری انجام میدهد، با او صحبت کنید. زمانی که کودک شما بداند باید انتظار چه چیزهایی را داشته باشد، آمادگی بیشتری برای مواجهه با آنها خواهد داشت، ترس کمتری را تجربه میکند و احساس کنترل بیشتری بر محیط خواهد داشت.
- همچنین، شما و کودکتان میتوانید با مطالعه کتابهایی در مورد مسواک زدن، آگاهی خود را بالا ببرید و به این ترتیب کودک را از اهمیت مسواک زدن مطلعتر کنید.
شاید برای شما هم مفید باشد
