اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یک اختلال روانی است که در برخی از افراد پس از تجربه یک رویداد تکان‌دهنده، ترسناک یا خطرناک ایجاد می‌شود. احساس ترس در اثر یک وقوع آسیب‌زا نه‌تنها طبیعی است بلکه بخشی از پاسخ غریزی بدن به خطر می‌باشد، که به انسان‌ها کمک می‌کند تا از خطرات پیش‌روی خود جلوگیری کنند یا به آن پاسخ دهند. افراد ممکن است پس از تجربه تروماتیک به علائم مختلفی دچار شوند، و اکثر افراد با گذر زمان بهبود می‌یابند. اما افرادی که همچنان با مشکلات طولانی‌مدت مواجه هستند، ممکن است تشخیص PTSD دریافت کنند.
همچنین بخوانید: آشنایی با انواع راهبردهای مقابله با فشار روانی و استرس
چه کسانی به PTSD مبتلا می‌شوند؟
PTSD می‌تواند هر کسی در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهد. افرادی که رویدادهای جسمی یا جنسی تجربه‌کرده‌اند، سوءاستفاده دیده‌اند، در تصادفات شرکت کرده‌اند یا به رویدادهای جدی دیگری شاهد بوده‌اند، ممکن است به PTSD دچار شوند. افراد مبتلا به PTSD ممکن است حتی در شرایطی که در خطر نیستند، احساس استرس و ترس کنند.
باید توجه داشت که همه افراد مبتلا به PTSD رویداد خطرناکی را تجربه نکرده‌اند. بعضی اوقات، اطلاع از تجربه تروماتیک یک دوست یا یکی از اعضای خانواده نیز می‌تواند باعث بروز PTSD شود.
طبق گزارش مرکز ملی PTSD، که یک بخش از وزارت امور کهنه‌سربازان ایالات متحده است، در هر 100 نفر از جمعیت، حدود 6 نفر در زمانی از زندگی خود دچار PTSD می‌شوند. زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند. عوامل خاصی از جمله نوع رویداد آسیب‌زا و عوامل بیولوژیکی مانند ژنتیک ممکن است برخی از افراد را به بیشترین خطر ابتلا به PTSD نیز بگذارند.
علائم و نشانه‌های PTSD چیست؟
علائم PTSD معمولاً در مدت سه ماه پس از وقوع رویداد آسیب‌زا ظاهر می‌شوند، اما گاهی اوقات ممکن است دیرتر آغاز شوند. برای تشخیص PTSD، فرد باید علائمی را بیش از یک ماه تجربه کرده باشد و این علائم باید به اندازه کافی شدید باشند تا در زمینه‌های مختلف زندگی روزمره او تداخل ایجاد کنند، از جمله روابط اجتماعی و کار. همچنین باید مطمئن شویم که علائم به عواملی مانند مصرف داروها، مواد مخدر یا بیماری‌های دیگر برنگشته باشند.
سیر اختلال PTSD در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است در مدت شش ماه بهبود یابند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به مدت یک سال یا بیشتر علائم داشته باشند. افراد مبتلا به PTSD معمولاً شرایط همزمانی نظیر افسردگی، سوءمصرف مواد یا یک یا چند اختلال اضطرابی دیگر دارند.
پس از یک رویداد خطرناک، داشتن علائمی معقول است. به عنوان مثال، برخی افراد ممکن است احساس کنند که از وقوع آن جدا شده‌اند و به جای تجربه آن، آن را مشاهده می‌کنند. تشخیص نهایی اختلال PTSD باید توسط یک تخصصی در زمینه سلامت روانی مانند روانپزشک، روانشناس یا مشاور اجتماعی بالینی انجام شود.
مشاوران ایلان پلاس می‌توانند شما را در تشخیص و درمان اختلال استرس پس از تروما (PTSD) راهنمایی کنند.
برای تشخیص PTSD، علائم زیر باید حداقل به مدت یک ماه در فرد وجود داشته باشند:
- 1. حداقل یک علامت تجربه مجدد: این علائم ممکن است شامل تجربه فلاش بک (به صورت احیای رویداد آسیب‌زا با علائم فیزیکی مثل تعریق یا تنش)، داشتن خاطرات یا رویاهای مکرر مرتبط با رویداد، یا داشتن افکار ناراحت‌کننده باشند.
- 2. حداقل یک علامت اجتنابی: این می‌تواند شامل دوری از مکان‌ها، رویدادها یا اشیاءی باشد که به یادآوری رویداد آسیب‌زا مرتبط هستند، و یا اجتناب از افکار یا احساسات مرتبط با رویداد آسیب‌زا باشد.
- 3. حداقل دو علامت برانگیختگی و واکنش‌پذیری: این علائم شامل احساس تنش، مشکل در تمرکز، مشکل در خواب، احساس تحریک‌پذیری و رفتارهای مخاطره‌آمیز یا پرخاشگرانه می‌شوند.
- 4. حداقل دو علامت شناختی و خلقی: این می‌تواند شامل مشکل در به‌خاطر سپردن ویژگی‌های کلیدی رویداد آسیب‌زا، داشتن افکار منفی در مورد خود یا دنیا، داشتن احساسات منفی مداوم مثل ترس، خشم، گناه یا شرم، از دست دادن علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش، احساس انزوای اجتماعی و مشکل در احساس احساسات مثبت مانند شادی یا رضایت باشد.
درمان PTSD معمولاً از طریق روان‌درمانی انجام می‌شود، اما در برخی موارد ممکن است داروها هم درمان را تکمیل کنند. همچنین، حمایت اجتماعی و خانوادگی نیز نقش مهمی در بهبودی افراد با PTSD ایفا می‌کند.
همچنین، عواملی که ممکن است احتمال ابتلا به PTSD را افزایش دهند عبارتند از:
- – قرار گرفتن در معرض تجربیات آسیب‌زا قبلی، به ویژه در دوران کودکی.
- – صدمه‌دیده شدن یا دیدن افراد زخمی یا کشته‌شده.
- – احساس وحشت، درماندگی یا ترس شدید.
- – داشتن حمایت اجتماعی ناکافی یا بدون حمایت اجتماعی پس از رویداد.
- – مقابله با استرس اضافی بعد از رویداد، مانند از دست دادن یکی از عزیزان، درد و آسیب، یا از دست دادن شغل یا خانه.
- – داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی بیماری روانی یا مصرف مواد.
و در نهایت، تحقیقات نشان داده‌اند که حمایت خانواده و دوستان نیز می‌تواند بخش مهمی از بهبودی افراد با PTSD باشد.
علائم اجتنابی در PTSD شامل موارد زیر می‌شوند:
- – دوری از مکان‌ها، رویدادها یا اشیاءی که باعث یادآوری تجربه آسیب‌زا می‌شوند.
- – اجتناب از افکار یا احساسات مرتبط با رویداد آسیب‌زا.
این علائم ممکن است باعث تغییر روال زندگی افراد شود. به عنوان مثال، برخی از افراد پس از یک تصادف شدید ممکن است از رانندگی یا سوار شدن در ماشین اجتناب کنند.
علائم برانگیختگی و واکنش‌پذیری شامل موارد زیر می‌شوند:
- – آسانی در وضعیت مبهوت شدن.
- – احساس تنش، ایجاد گارد، یا بودن در حالت لبه.
- – مشکل در تمرکز.
- – مشکل در خوابیدن یا ایجاد مشکل در خواب ماندن.
- – احساس تحریک پذیری و تجرید از خشم‌های طغیانی یا پرخاشگرانه.
- – درگیر شدن در رفتارهای مخاطره‌آمیز، بی‌پروا یا مخرب.
این علائم معمولاً پایدار هستند و ممکن است منجر به افزایش استرس و عصبانیت در بخش‌های مختلفی از زندگی روزمره مثل خواب، تغذیه یا تمرکز شوند.
علائم شناختی و خلقی شامل موارد زیر می‌شوند:
– مشکل در به خاطر سپردن ویژگی‌های کلیدی رویداد آسیب‌زا.
– داشتن افکار منفی درباره خود یا دنیا.
– احساس سرزنش اغراق‌آمیز نسبت به خود یا دیگران.
– احساسات منفی مداوم مثل ترس، خشم، گناه یا شرم.
– از دست دادن علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش.
– احساس انزوای اجتماعی.
– مشکل در احساس احساسات مثبت مثل شادی یا رضایت.
این علائم ممکن است پس از رویداد آسیب‌زا شروع یا تشدید شوند و می‌توانند باعث ایجاد احساس جدایی از دوستان یا اعضای خانواده شوند.
واکنش کودکان و نوجوانان به تروما چگونه است؟
واکنش کودکان و نوجوانان به تروما نیز می‌تواند متفاوت باشد. در کودکان کمتر از 6 سال، علائم ممکن است شامل:
- – خیس کردن تخت پس از یادگیری استفاده از توالت.
- – فراموش کردن نحوه صحبت کردن یا ناتوانی در صحبت کردن.
- – اجرای رویداد ترسناک در طول بازی.
- – دلبستگی غیرمعمول به والدین یا بزرگ‌ترها.
نوجوانان معمولاً علائمی مشابه به بزرگ‌ترها نشان می‌دهند، اما همچنین ممکن است رفتارهای مخرب، بی‌احترامی یا مخرب ایجاد کنند. اندکی از آنها ممکن است به دلیل نتوانستن جلوگیری از آسیب یا مرگ احساس گناه کنند و حتی افکار انتقام‌جویی داشته باشند.
عوامل خطر PTSD چیست؟
در مورد عوامل خطر PTSD، همه افرادی که در یک رویداد خطرناک شرکت می‌کنند به طور لزومی به این اختلال مبتلا نمی‌شوند. این عوامل به دو دسته تقسیم می‌شوند: عوامل خطر و عوامل تاب‌آوری.
عوامل تاب‌آوری که ممکن است احتمال ابتلا به PTSD را کاهش دهند عبارتند از:
- – جستجوی حمایت از دوستان، خانواده یا گروه‌های حمایتی.
- – یادگیری چگونگی مدیریت و پاسخ به رویدادهای ناراحت کننده.
- – داشتن استراتژی‌های موثر برای مقابله با فشار روانی و استرس.
- – آمادگی و توانایی برای پاسخگویی به رویدادهای ناراحت کننده در زمان وقوع، علیرغم احساس ترس.
درمان PTSD چگونه انجام می‌شود؟
برای هر فردی که علائم PTSD دارد، اهمیت دارد که با یک متخصص سلامت روان که دارای تجربه درمان PTSD است همکاری کند. درمان‌های اصلی این اختلال عبارتند از روان‌درمانی، داروها یا ترکیبی از روان‌درمانی و داروها. یک متخصص سلامت روان می‌تواند به افراد کمک کند تا بهترین برنامه درمانی را برای علائم و نیازهای خود پیدا کنند.
برخی از افراد مبتلا به PTSD، مثلاً کسانی که در روابط آزاردهنده هستند، ممکن است از طریق آسیب‌های مداوم در زندگی خود تجربه کنند. در این موارد، درمان معمولاً زمانی مؤثرتر است که هم به وضعیت آسیب‌زا و هم به علائم PTSD توجه داشته باشد. افرادی که حوادث آسیب‌زا را تجربه می‌کنند یا مبتلا به PTSD هستند، ممکن است با اختلال‌های همزمانی مثل افسردگی، اضطراب، مصرف مواد یا افکار خودکشی نیز روبرو شوند. درمان این مشکلات هم می‌تواند به بهبودی پس از ضربه کمک کند. تحقیقات نشان داده است که حمایت خانواده و دوستان نیز می‌تواند بخش مهمی از بهبودی باشد.
- 1. روان‌درمانی:
روان‌درمانی شامل مجموعه‌ای از تکنیک‌های درمانی است که توسط متخصصان سلامت روان برای کمک به افراد در شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای نگران‌کننده استفاده می‌شود. این نوع درمان می‌تواند به افراد مبتلا به PTSD و خانواده آنها پشتیبانی، آموزش و راهنمایی ارائه دهد. درمان ممکن است به صورت فردی یا گروهی انجام شود و معمولاً باید به مدت 6 تا 12 هفته ادامه یابد، اگرچه ممکن است طولانی‌تر باشد.
برخی از انواع روان‌درمانی تأثیربخش برای کاهش علائم PTSD هستند. به عنوان مثال:
– مواجهه درمانی: این نوع درمان به افراد کمک می‌کند تا با مدیریت ترس خود از طریق قرار دادن تدریجی و به شکل ایمن در معرض موقعیت‌هایی که باعث ناراحتی آنها می‌شوند، از علائم PTSD کاسته یا آنها را کنترل کنند.
– بازسازی شناختی: این درمان به افراد کمک می‌کند تا رویداد آسیب‌زا را درک کرده و افکار نادرست و احساساتی نادرستی که ممکن است درباره‌ی آن رویداد داشته باشند، تصحیح کنند.
- 2. داروها:
دو مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، نوعی داروهای ضد افسردگی، توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای درمان PTSD تأیید شده‌اند. SSRIs ممکن است به مدیریت علائم مرتبط با PTSD مانند افسردگی، نگرانی، عصبانیت و احساس بی‌حسی عاطفی کمک کنند. ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی ممکن است SSRIs و داروهای دیگر را به همراه روان‌درمانی تجویز کنند. برخی از داروها ممکن است به بهبودی علائم خاص PTSD مثل مشکلات خواب و کابوس‌ها کمک کنند.
همچنین، افراد باید با ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی خود همکاری کرده و به دنبال یافتن بهترین دارو و دوز مناسب برای شرایط خود باشند.
همچنین بخوانید:
شاید برای شما هم مفید باشد
